Hangi Organ ve Dokular İçin Nakil Yapılabilir?
 

Organ olarak; Böbrek, Karaciğer, Kalp, Akciğer ve Pankreas,
 

Doku olarak da; Kornea, Kemik İliği, Kan, İnce Bağırsak ve Pankreas’ın insülin salgılayan hücrelerinin nakilleri günümüzde yapılabilmektedir. 

 

Canlıdan Canlıya Hangi Organların Nakli Yapılabilir?
 

Günümüz de canlıdan canlıya böbrek ve karaciğerin bir kısmı, kemik iliği, kan nakilleri yapılabilmektedir. Bazı ülkeler de canlıdan canlıya Akciğer nakli de yapılabilirken kalp, kornea, pankreas, ince bağırsak gibi organ ve dokular kadavradan canlıya nakil edilmektedir. 

 

Kadavra Ne Demektir? 
 

Kadavra beyin ölümü gerçekleşen insana denir. Kişi hayattayken organlarını bağışlamış veya beyin ölümü gerçekleştiğinde yakınları tarafından organları bağışlanan kişilerin organları tıbbi şartlar uygun ise ihtiyacı olan hastaya nakledilebilir. 

 

Kadavradan Nakil Listesine Nasıl Dahil Olunur?
 

Bağışlanan organlar sadece daha önce ulusal organ ve doku nakli merkezine kayıtlı kişilere nakledilebilinir. Ulusal organ ve doku nakli listesine ise organ nakli merkezleri üzerinden kayıt olunur. Organ nakli merkezleri kendisine organ nakli için başvuru yapan tüm hastaları ulusal organ ve doku nakli merkezine bildirmekle mükelleftir. Sadece bir merkez üzerinden ulusal organ ve doku nakli listesine kayıt olunabilinir. Birden çok merkezden aynı anda kayıt olmak mümkün değildir fakat süreç içerisinde hastanın talebi ile organ nakli merkezi yani diğer bir ifadeyle organ nakli ameliyatı olacağı hastane değiştirmek mümkündür. Mesela önce A hastanesine ameliyat olmayı planlarken başvuruyu A hastanesi organ nakli merkezi üzerinden yapmış olan bir hasta daha sonra bir başka hastane de organ nakli ameliyatı olmak isterse organ nakli merkezini de yeni karar verdiği hastaneye taşımak suretiyle değiştirebilir. 

 

Hem Kadavradan Nakil Listesine Dahil Olup Hem de Canlıdan Canlıya Organ Nakli Yaptırmak Mümkün mü?
 

Evet mümkündür. Kadavra listesine kayıt olunduğunda sıranın ne zaman geleceğine dair kesin bir süre yoktur. Bazen uzun süre sıra bekleyen kişiler olduğu gibi çok kısa sürede organ nakli sırası gelen kişiler de olabilmektedir. Kadavranın hangi kişilere uygun olduğu ve benzeri planlamalar ulusal organ ve doku nakli koordinasyon birimi tarafınca yapılmaktadır. 

 

Organ Nakline İlişkin Ulusal Mevzuatlar Nelerdir?
 

Organ nakli ile ulusal mevzuatlarımız;

29.05.1979 tarih ve 2238 numaralı “ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI, AŞILANMASI VE NAKLİ HAKKINDA KANUN” ile 09.12.2022 tarih ve 32038 sayı numaralı resmi gazetede yayımlanan “ORGAN NAKLİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ”   Kanun ve yönetmeliğiyle düzenlenmiştir. 
 

 

Ücret Karşılığında Organ Nakli Mümkün müdür?
 

Para veya başka bir menfaat karşılığı organ/doku ticareti ülkemizde yasaktır. 

 

Canlıdan Canlıya Organ Naklinin Şartları Nelerdir?

 

Canlıdan canlıya organ naklinin tıbbi ve hukuki şartları vardır. Donör ile alıcının organları arasındaki tıbbi uyum hekimlerce yapılan doku/organ testleri ile ortaya konulur. 

Hukuki olarak ise canlıdan canlıya nakil yapılabilmesinin bazı koşulları vardır;
 

a. Kadavradan uygun organ bulunamaması

b. Karşılaştırılabilir etkinlikte herhangi bir tıbbi tedavi seçeneğinin bulunmaması

c. Alıcının organ bekleme listesinde kayıtlı olması
 

Şartlarının tümüne haiz olan hastalara: “En az iki yıldan beri evli olduğu eşi ile dördüncü dereceye kadar (dördüncü derece dâhil) kan ve kayın hısımlarından organ nakli yapılabilir. Organ nakli gereken hastalığın evlilikten sonra teşhis edilmesi durumunda ise eşlerin en az iki yıllık evli olması şartı aranmaz.”

 

4. Derece Akrabası veya Eşi Olmayan Kişilerden Organ Nakli Yapılabilir mi?
 

Evet eşi ve 4. Derece akrabaları dışındaki kişilerden de canlıdan canlıya organ nakli mümkündür. Eş ve 4. Derece akraba dışındaki organ nakilleri ise ancak etik kurul onayı ile mümkündür. Naklin etik açıdan uygunluğunun değerlendirilmesi, organ nakli başvurusunun yapıldığı ilde oluşturulan Organ Nakli Değerlendirme Etik Komisyonunun uhdesindedir. Etik Kurul Komisyonu değerlendirmesi için başvuru naklin yapılacağı merkez tarafından yapılır ve başvuru yapılmadan önce nakil merkezi tarafından alıcı ve verici adayı yazılım sistemine kayıt edilir.

 

Etik Kurul Komisyonu Kararları Kesin midir?
 

Etik kurul komisyonu kararları kesin değildir. Organ nakli talebi komisyon tarafınca reddedilen hastalar, komisyon kararlarına karşı yapılacak itiraz için alıcı veya verici ya da bunların yasal temsilcileri aracılığıyla kararın tebliğini izleyen 15 gün içerisinde kararın yeniden değerlendirilmesini talep etmek zorundadır. Bu başvuru yapılmadan itiraz yoluna gidilemez. Bu talep sonrası konu komisyon tarafından incelenir. Kararın yeniden değerlendirilmesi başvurusuna istinaden konu başvuru tarihini izleyen tarihten sonraki ilk komisyon toplantısında öncelikli olarak değerlendirilir ve ikinci bir karar tutanağı hazırlanarak ikinci başvuruya ilişkin verilen karar ve gerekçesi ayrıntılı olarak yazılır.

 

Başvuru uygun görülürse komisyon kararını değiştirebilir. Komisyonun kararın yeniden değerlendirilmesi başvurusu üzerine verdiği kararlarına karşı, kararın tebliğini izleyen 15 gün içerisinde, alıcı veya verici ya da bunların yasal temsilcileri tarafından müdürlük aracılığı ile Ulusal Organ Nakli Etik Kuruluna itiraz edilir. Müdürlük itirazı ve itiraza konu başvuruya ilişkin komisyon tarafından alınan bütün karar tutanaklarını ve sair bilgi ve belgeleri, gizlilik hükümlerine uygun olarak Bakanlığa gönderir.

 

Mahkeme Safahatı Ne Zaman Başlar?

 

Şayet Ulusal Organ Nakli Etik Kurulu’da başvuruyu reddederse idari işlemin iptali adına konu idari yargıya taşınabilir. Erçek Hukuk Bürosu olarak organ nakli konusunda deneyimli ve profesyonel kadromuz ile eş veya akraba dışı organ nakli talepleri reddedilen hastaların idari yargı süreçlerinde hukuki danışmanlık hizmeti verilmektedir.