ERÇEK HUKUK 
October10
Dernek Nedir?
Dernekler, ortak bir amaç çevresinde toplanmış tüzel kişilerdir. Amaç unsuru, dernek tüzel kişiliğinin en önemli unsurlarından biridir. Dernekler faaliyetlerini amaçları doğrultusunda çeşitlendirirler. Dernekler kazanç paylaşma amacı dışında, “ideal (manevi) bir amacı” gerçekleştirmek için kurulurlar. Derneğin amacının ideal olması onu ticaret şirketlerinden ayıran en önemli unsurdur. Derneklere tanınan faaliyet serbestisi, amaçları ile sınırlı olup, gerçekleştirilmek istenen faaliyetler, hukuk düzeni sınırları içinde olmalıdır.
Ülkemizde Dernek Kurma Şartları Nelerdir?
En çok sorulan sorulardan biri dernek kurmak için kaç kişi gerektiğidir. Türk Medeni Kanunumuzda Tüzel kişi olarak sayılan Derneklerin kurulabilmesi için Fiil Ehliyetine haiz en az yedi (7) Gerçek veya Tüzel Kişinin bir araya gelmesi gerekir. Böylelikle önceden izin almadan Dernek kurabilirler. Ancak her ne kadar önceden izin almak gerekli olmasa da bir derneğin tüzel kişilik kazanabilmesi için Mülki amirliğe kuruluş bildirimini yapmalıdır.
Dernek Kuruluş İşlemleri Nelerdir?
İlk aşamada, Hukuka ve Kanunlara aykırı olmamak şartıyla, Kurucular tarafından her sayfası imzalanmış bir Dernek Tüzüğü hazırlanmalıdır. Dernek tüzüğünde derneğin adı, amacı, gelir kaynakları, üyelik koşulları, organları, örgüt yapısı ve ilk kuruluşta geçici Yönetim Kurulu düzenlenmelidir.
Şayet derneğin kurucu üyelerinin arasında tüzel kişi üye var ise; bu üyelerin unvanları, yerleşim yerleri ve kuruluş belgeleri ile birlikte yetkilendirilen gerçek kişiye ilişkin olarak alınmış karar örneği de bulunmalıdır.
Kurucuların içinde; Dernek, yabancı dernek veya vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşların bulunması halinde İçişleri Bakanlığı tarafından izin verildiğini belirten ve dernek kurucuları tarafınca imzalanmış beyan ile kurucuların içinde Yabancı uyruklular varsa bu kimselerin Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösteren belgeler de eklenmek suretiyle Mülki Amirliğe Bildirim yapılmalıdır.
Kuruluş Bildiriminin Yapılmasından Sonra Neler Yapılacaktır?
Mülki İdare Amirliğince Dernek Kuruluş Bildirimi, Sivil Toplum Müdürlüğüne havale edilir. Başvuru sahibine kuruluş bildirimi ve eklerin alınmış olduğuna dair ‘Alındı Belgesi ‘ verilir ve Dernek Kütüğe kayıt edilir.
Kuruluş bildirimi ve ekinde verilen belgelerin ve Dernek Tüzüğünün doğruluğu incelenir. Eğer var ise tespit edilen eksiklikler yazı ile bildirilmek suretiyle giderilmesi talep edilir. Bu eksiklikler ilgililer tarafından düzeltilmez yahut giderilmez ise Mülki İdare Amiri Derneğin Feshi için dava açılmak üzere Cumhuriyet Başsavcılığı makamına durumu bildirir.
Dernekler Hangi Alanda Faaliyet Gösterebilir?
İlke olarak Dernekler Tüzüklerinde belirtilen alanlarda Faaliyette bulunabilirler. Ancak bu kural sınırsız değildir. Türk Medeni Kanunumuzun 56. Maddesi gereğince ‘ Hukuka ve ahlaka aykırı amaçlarla Dernek Kurulamaz.’ Bu genel kural haricinde 5253 sayılı Dernekler Kanunumuzda belirli sınırlamalar getirmektedir. Örneğin yurt, lokal veya pansiyon açmak için Mülki Amirden izin alınmalıdır. Anayasaya kanunlara aykırı amaçlarla hiçbir dernek faaliyette bulunamaz.
Derneklerin Zorunlu Organları Nelerdir?
Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu zorunlu organlar olmakla birlikte isteğe bağlı organlarda oluşturulabilir. (Onur Kurulu, Disiplin Kurulu vb.)
Derneğe kayıtlı tüm üyelerden oluşan Genel Kurul en yetkili karar organıdır.
Derneğin diğer organlarını seçer, gerektiğinde bu organların üyelerini değiştirebilir.
Genel kurul tarafından seçilmiş bulunan beş asıl beş yedek üyeden oluşan ve derneğin sevk, idare ve temsilini gerçekleştiren yönetim kuruludur.
Üç asıl ve üç yedek üyeden oluşan denetleme kurulu ise; Dernek Tüzüğüne göre gerekli denetim işlevlerini yapar ve raporunu yönetim kurulu ve genel kurula sunar.
Ana hatları ile ülkemizdeki derneklerin açılış ve yürütümü ile ilgili olarak bilgi vermek amavıyla yazdığımız bu yazımızı bir dernek hangi sebeplerle kapanır sorusunu da cevaplayarak sonlandırmış olalım.
- Dernek amacının gerçekleşmesi veya gerçekleşme olasılığının kalmaması
- Dernek süre belirtilerek kurulmuş ise sürenin dolması
- İlk genel kurul toplantısının süresinde yapılmaması ve zorunlu organların seçiminin yapılmaması
- Borçlarının ödeyemeyecek kadar acze düşmüş olması
- Tüzüğe uygun şekilde yönetim kurulu oluşturulamayacak olması
- Olağan genel kurul toplantısının iki kere yapılmamış olması gibi hallerde dernek tüzel kişiliğini kaybeder.
Kategori: Medeni Hukuk
Yazar: Selçuk Çeşmeci
Dernekler Hukuku Dernekler Kanunu Medeni Hukuk